Ik zal vanavond de gefragmenteerde discussie voortzetten. Maar hieronder alvast een stukje tekst dat ik gisteren heb geschreven. Misschien dat dit duidelijker maakt wat ik precies bedoel.
India
Het juiste woord voor de religie van India is eigenlijk yoga, niet Hindoeïsme. Het woord Hindoe stamt af van het woord Sindhu, een Indiase rivier. Moslims noemden de mensen die in het stromingsgebied van de Sindhu woonden "Hindoes", en heeft dus niets met een bepaald geloof te maken. Maar het woord yoga ligt ten grondslag aan alle stromingen en tradities in heel India. Yoga betekent verbinden, net als het van het Latijn afgeleide religie (religiare: verbinden), en wordt gezien als zowel het middel als het doel. Er zijn ontelbare varianten binnen de yoga, en veel stromingen kunnen onderverdeeld worden in een bepaalde categorie, bijvoorbeeld karma-yoga (eenheid door handelen), bhakti-yoga (eenheid door devotie), gjana-yoga (eenheid door contemplatie), hatha-yoga (eenheid door het in balans brengen van polariteiten), asthanga-yoga (eenheid door bepaalde lichaamshoudingen) en nog vele andere (kriya-yoga, raja-yoga enz.). Sommige van deze stromingen zijn van betrekkelijk recente oorsprong, terwijl andere al vele duizenden jaren bestaan.
Hoewel de drie Veda's, namelijk de Rig Veda, de Sama Veda en de Yajur Veda, gezien worden als de oudste en meest gezaghebbende teksten, zijn in de praktijk vrijwel alle huidige yoga varianten gebaseerd op de Upanisads, teksten geschreven door mystici die hun leven doorbrachten in het woud. Voor rituelen, bijvoorbeeld vuurceremonies en offers, worden vooral de Veda's geraadpleegt, maar bij elk filosofisch debat worden vooral de Upanisads aangehaald. De Purana's tenslotte, alsmede teksten als de Mahabharata en Ramayana, spelen vooral een rol in het culturele klimaat van India, met name in dans, theater en ook in esthetische stromingen zoals de bhakti-yoga.
De reden waarom de drie Veda's weinig geciteerd worden, is dat de betekenis van de meeste teksten verloren is gegaan, en niemand een idee heeft wat ze te betekenen hebben. Ook beschrijven de Veda's een pantheon dat in de loop der tijd niet meer zo populair is. In de Purana's (van latere oorsprong) waren Siva, Vishnu en Brahma de belangrijkste karakters, terwijl dat in de Veda's nog Indra, Mithras, Soma en vele andere goden en godinnen waren. Wat bijzonder is aan de drie Veda's is dat ze al duizenden jaren onveranderd overgedragen zijn, terwijl er van de Upanisads en Puranas inmiddels diverse versies bestaan. Dat maakt de drie Veda's zeer authentieke documenten, die ons inzicht kunnen verschaffen in de ware wortels van de huidige Indiase cultuur en de yoga traditie.
De 9e mandala van de Rig Veda gaat geheel over Soma, die wordt omschreven als een god, maar ook een plant, en een drank gemaakt van die plant. Nadat priesters deze drank hebben genomen, betreden ze de wereld van de goden. Het recept van deze drank wordt echter niet genoemd, en naar welke plant Soma verwijst is tegenwoordig een mysterie. Tegenwoordig wordt er druk gedebatteerd over welke plant dit zou kunnen zijn geweest. Sommige wetenschappers geloven dat het de Ephedra sinica, de Peganum harmala, de Amanita muscaria, Psilcybe cubensis, Cannabis sativa of een combinatie van deze planten was. Het is niet zo heel belangrijk om te achterhalen welke plant het precies was, want de effecten worden door de auteurs van de Rig-veda uitgebreid verheerlijkt, en het is duidelijk dat inname van de drank tot een ander bewustzijn leidde, wat betekent dat de kruiden een psycho-actieve werking hadden. Uit de omschrijvingen blijkt bovendien dat er niet zozeer sprake was van verdovende of stimulerende eigenschappen, maar een bewustzijnsverruimende oftewel psychedelische werking.
Blijkbaar was het voor de oorspronkelijke Vedische priesters niet belangrijk om de goddelijke wereld "op eigen kracht" te bereiken, maar maakten ze dankbaar en nederig gebruik van een natuurlijk middel, dat ze vereerden als een God. Zelfs in de veel recentere yoga-sutras van Patanjali worden kruiden (ausadhi) genoemd als een van de middelen die de yogi in staat stellen te "vliegen". Maar hoewel Soma aanvankelijk een centrale rol speelde in de religie van de oude Indiërs, raakte kennis van Soma verloren. Dat was mogelijk het gevolg van klimaatveranderingen, migratie, oorlog of de opkomst van een hiërarchische priesterorde, te vergelijken met het katholicisme (het Romeinse rijk in een godsdienstig jasje) in Europa.
Toch zijn de meeste Upanisads zeker psychedelisch te noemen, wat zou kunnen betekenen dat de uit de steden ontvluchte woudbewoners die deze teksten samenstelden, het geheim van de Soma nog lange tijd bewaard hebben. Zelfs in de Bhagavad-gita, dat ook wel de Gita-upanisad genoemd wordt, komt een hoofdstuk voor waarin een sjamanistisch visioen lijkt te worden beschreven (de Virata Purusha: de Kosmische Gedaante).
In veel Indiase teksten wordt dronkenschap veroordeeld, en veel moderne stromingen interpreteren dit als een absoluut verbod op alle vormen van bedwelming of radicale bewustzijnsverandering. Zo'n verbod is echter in strijd met de drie Veda's en andere heilige teksten, en is gebaseerd op onbegrip aangaande de psychologische en neurologische processen die door verschillende soorten kruiden in werking gesteld kunnen worden. De oorspronkelijke Vedische cultuur hechte veel waarde aan piekervaringen, ook al waren die ervaringen zelf van tijdelijke aard, en was men tijdens de ervaring bedwelmd te noemen. De reden waarom dronkenschap veroordeeld werd, was dat alcohol geen gunstige invloed heeft op gedrag en discipline, en geen toegang geeft tot de wereld van de goden. Het is waarschijnlijk dat ook de verslavende eigenschappen van alcohol al vroeg ontdekt werden. Maar zoals we in de huidige tijd allemaal weten dat alcohol uniek is wat het stimuleren van vandalisme en gevaarlijk rijgedrag betreft, zo was men vroeger ook bewust van het destructieve potentieel van alcohol, voor zowel het individu als de gemeenschap waar hij of zij deel van uit maakt.
Maar hoewel dronkenschap veroordeeld wordt, zijn er ontelbare passages te vinden waarin "goddelijk dronkenschap" verheerlijkt wordt, een extatische roes waarin de mysticus als een waanzinnige lacht, huilt en over de grond rolt. En zoals psychologen en sjamanen weten, zijn dit gebruikelijke symptomen van iemand die een psychedelische ervaring beleeft. De mystieke ervaring is overweldigend, omdat degene die het beleeft even ontstegen is van zijn of haar gebruikelijke denk- en interpretatiekader, een ervaring die diepe gevoelens van vreugde en ontzag opwekt, maar ook erg desoriënterend kan zijn, omdat bekende begrippen als "ik" en "mijn lichaam" hun betekenis verliezen. Men is even (meestal enkele uren) waanzinnig, d.w.z. vrij van het onophoudelijk interpreterende intellect en het zelfzuchtige zelfbeeld van het ego, maar daardoor één met de basis van het bestaan, brahman.
Wie behalve gemoedsrust en gezondheid ook wil ervaren wat de yogis en rishis uit de oudheid ervaarden, zou zich moeten oefenen in de bekende yoga houdingen (vooral de zithoudingen, die het mogelijk maken om lange tijd de rug kaarsrecht te houden), ademhalingsoefeningen aan moeten leren, en dan gebruik moeten maken van een of meerdere psychedelische kruiden.
Wanneer we spreken over psychedelische kruiden, hebben we het misschien over vele plantensoorten, maar de werkzame bestanddelen van deze planten zijn in enkele groepen onder te verdelen. De sterkste psychedelica zijn tegelijkertijd de meest lichaamseigen stoffen. Dat wil zeggen dat de werkzame stoffen in die kruiden heel erg lijken op, of geheel hetzelfde zijn als, neurotransmitters die al in normale hersenstofwisseling voorkomen, bijvoorbeeld dimethyltryptamine (DMT), of stoffen die precies passen op bepaalde receptoren in de hersenen, zoals de cannabinoïden.
In India maken vele mystici (vooral de vereerders van Siva) nog steeds veelvuldig (dagelijks) gebruik van tenminste één psycho-actieve plant, te weten Cannabis. En hoewel dit kruid zeker een bijzondere uitwerking op het denken en de waarneming heeft, is het vrij moeilijk om er een voldoende hoge dosering van in te nemen om een volwaardige mystieke ervaring te beleven.
De meest voor de hand liggende kandidaat voor wat Soma oorspronkelijk was, is de hallucinogene paddestoel. Er zijn twee soorten paddestoelen die over de hele wereld door mensen gebruikt zijn: de Vliegenzwam (Amanita muscaria) en het Kaalkopje (Psilocybe cubensis). De Vliegenzwam komt vooral voor in bossen, en de Psilocybe vooral in grasvelden (waar de paddestoel te vinden is op koeienvlaaien). Het is aannemelijk dat de Vedische cultuur bekend was met beide paddestoelen, omdat ze beiden erg opvallen en overal ter wereld voorkomen. Het is bekend dat de consumptie van de Vliegenzwam een integraal onderdeel was van het Siberisch sjamanisme, maar dat in veel culturen waar vee werd gedreven ook gebruik is gemaakt van het Kaalkopje.
De effecten van de Vliegenzwam en het Kaalkopje verschillen erg van elkaar. De Vliegenzwam bestaat uit veel verschillende stoffen, waarvan sommige misselijkheid en andere maagklachten veroorzaken. Muscimol, het belangrijkste werkzame bestanddeel van de Vliegenzwam, is psychedelisch, maar lijkt niet op een stof die van nature in het menselijk lichaam voor komt. Psilocybine en psilocybe daarentegen, de belangrijkste bestanddelen van het Kaalkopje, zijn een vorm van DMT, een neurotransmitter die al in kleine hoeveelheden in de menselijke hersenen voor komt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het lichaam zich niet hoeft te "ontgiften" van psilocybine. Het hoeft de stof alleen maar af te breken tot simpelere componenten (een proces genaamd mono-amino oxidase, of MAO), zoals ze dat dag in dag uit doet met de ontelbare neurotransmitters die tijdens ons waken en dromen geproduceerd worden.
Inname van betrekkelijk grote hoeveelheden psilocybine is lichamelijk gezien veilig en geeft geen bijverschijnselen zoals misselijkheid of verstoring van vitale functies zoals de ademhaling en hartslag. In tegenstelling tot de Vliegenzwam kan het Kaalkopje rauw gegeten worden, en werd daarom waarschijnlijk al voor de ontdekking van vuur door mensen geconsumeerd. Psilocybine is ook een unieke stof vanuit evolutionair oogpunt, omdat een lage subpsychedelische dosering de waarneming en reactiesnelheid verbetert (dus het omgekeerde van wat alcohol met ons doet), wat voor jagende nomaden meer succes tijdens de jacht zal hebben betekend. Succes tijdens de jacht betekent meer eten voor het nageslacht, en dus een toename van de populatie. Bij iets hogere doseringen werkt het als een zeer effectief aphrodisiacum, wat natuurlijk de voortplanting bevordert. Bij nog iets hogere doseringen worden de grenzen van het ego tijdelijk opgelost, waardoor men een transcendente ervaring beleeft die een immense impact moet hebben gehad op de ontwikkeling cultuur, taal en religie.
Het feit dat het Kaalkopje, het enige rauw te consumeren en lichaamseigen psychedelicum, vrijwel altijd te vinden is waar koeien grazen, verklaart waarom in India de koe als heilig beschouwd wordt. Want zonder de koe geen paddestoel, en zonder de paddestoel geen contact met de god Soma. Vooral in latere tradities ging de koe een steeds grotere rol spelen, bijvoorbeeld de heilige stier Nandi van Siva, Krishna als koeherdersjongen, en Durga die zichzelf op een stier verplaatst. Opvallend is ook dat de meeste goden uit deze periode (Vishnu, Krishna, Siva, Kali) een blauwe gelaatskleur hebben, zoals ook het Kaalkopje als een van de weinige paddestoelen blauw kneust.
In India gebruiken sommige yogi's vandaag de dag ook andere planten, zoals Datura (een nachtschade-achtige), en hoewel de effecten hiervan zeker spectaculair te noemen zijn, berust de werking van deze planten op stoffen die in principe giftig zijn en zelfs de ademhaling zodanig kunnen beïnvloeden dat men stikt. De ironie is dat deze plant in alle landen legaal is en in tuincentra verkocht wordt, terwijl het bezit van ongevaarlijke planten als Cannabis en paddestoelen als het Kaalkopje, in vrijwel de gehele wereld illegaal is. Hieruit blijkt dat wetgeving niet zozeer gericht is op bescherming van het individu, maar op het handhaven van sociale orde. De psychologische, spirituele en daarmee de sociale impact van planten als Cannabis sativa en Psilocybe cubensis is namelijk vele malen groter dan die welke het gevolg is van Datura, een plant die tegenwoordig als deliriant geklassificeerd wordt.
Wie geïnteresseerd is in de bron waaruit de Vedische cultuur en filosofie ontsproten is, kan daarom beter niet zomaar alle Indiase gebruiken imiteren, maar met behulp van biologie en scheikunde een keuze maken uit de verschillende stoffen die de natuur ons biedt. Op basis van inzichten uit de moderne wetenschap en teksten uit de oude Vedische literatuur kan men zich het beste beperken tot Cannabis sativa en Psilocybe cubensis, en het gebruik hiervan ondersteunen met dagelijkse beoefening van asanas (lichaamshoudingen, inclusief de lotushouding), pranayama (beheersing van de ademhaling), mantra (recitatie van bepaalde klanken), tantra (een spirituele benadering van seksualiteit), yantra (het richten van de geest op geometrische patronen en mandalas) enz.
Voor degenen die zich niet hebben geoefend in het afsluiten van de zintuigen door meditatie wordt aanbevolen om na inname van een zorgvuldig afgewogen hoeveelheid Kaalkopjes te gaan liggen in een donkere en stille ruimte, om zo toch met een rechte rug en zonder afleiding van zintuiglijke indrukken de dynamische, kleurrijke wereld het atman te beleven. Hoe donkerder de ruimte hoe beter, zoals ook een film op een donker televisiebeeldscherm het beste tot zijn recht komt. Want laat hierover geen onduidelijkheid bestaan: natuurlijke psychedelica laten je enkele uren een indrukwekkende wereld zien waarvoor, zoals de Bhagavad-gita en andere Vedische teksten, geen zon, maan of lampen nodig zijn, aangezien alles in die wereld zelf licht geeft. Maar wanneer we tegelijkertijd die wereld en de gewone wereld om ons heen proberen waar te nemen, kan er verwarring ontstaan. Stel je voor dat je op de snelweg probeert te rijden terwijl er op je netvlies tegelijkertijd een film afspeelt, dat gaat niet. Daarom trokken mensen zich altijd terug in een grot, een tempel, een piramide of een andere stille, donkere plek om daar ongestoord hun astrale reis te maken. In de context van de huidige situatie in Nederland dient men in ieder geval te zorgen voor een stille ruimte die men kan verduisteren, en de telefoon en deurbel uit te schakelen. Voor lage doseringen is dit alles misschien niet zo belangrijk, maar voor het beleven van een volwaardige mystieke ervaring zijn ze van essentieel belang.
Het Indiase denken is vooral in de afgelopen duizend jaar sterk beïnvloed door het nihilistische Boeddhisme, de opkomst van Islam en het preutse Groot-Brittanië, waardoor er nu dominante taboes heersen aangaande seksualiteit en het gebruik van natuurlijke psychedelica. Maar in de oorspronkelijke Indiase cultuur werden gezonde seksualiteit en natuurlijke psychedelica gezien als essentiële onderdelen van het spirituele pad.
De deuren naar de wereld der goden zijn niet gesloten, men is enkel vergeten waar die deuren zich ook al weer bevonden, al beweren veel leermeesters dat zij die deuren voor je kunnen openen als je eerst twintig jaar gehoorzaam hun vloer veegt, of je jezelf een heel leven lang onderwerpt aan allerlei methoden die in de praktijk weinig resultaat opleveren, en in veel gevallen moeilijk te combineren zijn met, of zelfs een nadelige invloed hebben op, het gewone gezinsleven.
De meest authentieke en oorspronkelijke vorm van Vedische spiritualiteit omarmt het leven in zijn totaliteit: levensbeschouwing, seks en natuur vloeien in elkaar over en sluiten elkaar niet uit. Alleen in die context kan men ware eenheid ervaren. Alleen in die context kan men ware yoga tot stand brengen.
lol